Ameland

  • 15/06/2018
  • Erwin Damhuis

Het is alsof je een stukje buitenland bezoekt. Een afgelegen eiland, met een paar kleine maar zeer gezellige dorpjes en een geschiedenis waar menig land z’n vinger aan aflikt. Een schitterende natuur, vele wandel- en fietspaden en een kilometers lang strand. En toch ligt dit eiland maar drie kwartier varen van de Friese kust.
 
Over dit prachtige eiland heb ik een jeugdroman geschreven. Kijk hier voor een preview van de avonturen van Tom en de zeerover van Ameland.
 
Ooit was Ameland een zelfstandige heerlijkheid, met een eigen bestuur en een eigen vloot. Ameland heeft in de 17e en 18e eeuw grote rijkdom vergaard door de walvisvaart. Wie nu door de dorpjes  wandelt ziet overal getuigen hiervan. Commandeurswoningen, te herkennen aan het jaartal maar vooral aan de richel aan de voorzijde ter hoogte van de eerste verdieping. In Hollum vind je op de begraafplaats van de Hervormde Kerk vele grafmonumenten van voormalige walvisvaarders. Je vindt er woningen die zijn afgeschermd met beenderen van walvissen en nog veel meer.
 
Geschiedenis.
De eerste vermelding van Ameland komt uit een schenking van Reginmunt aan de Abdij van Fulda uit het begin van de 9de eeuw. Wanneer zich de eerste mensen op Ameland begaven is onbekend, maar volgens de overleveringen moeten er rond 850 al mensen hebben gewoond.
 
Het kasteel van de Cammingha's


Ameland is lange tijd een eiland met een bijzondere positie geweest. Rond 1445 werd Ameland semi onafhankelijk verklaard en vanaf dat moment kende Ameland de Cammingha’s als heersers over het eiland. Al in 1424 riep Ritske Jermera Cammingha zich uit tot ‘Heer van Ameland’. Hij sloot een overeenkomst met de Graaf van Holland en vanaf dat moment was er sprake van een ‘Vrije Heerlijkheid’. De Cammingha’s hielden er een nogal feodaal gedachtengoed op na en stelden uitzonderlijke straffen en wetten in.
De positie van Ameland werd nog eens bekrachtigd toen het zich neutraal verklaarde én bleef tijdens de Tachtigjarige Oorlog en de Eerste Engels-Nederlandse Oorlog (1652-1654).
Rond 1680 stierf de laatste der Cammingha’s en kwam het eiland uiteindelijk in bezit van de Oranje-Nassau’s. In 1798 verloor Ameland zijn zelfstandigheid, de heerlijkheidsrechten werden afgeschaft en vanaf dat moment maakte het deel uit van de Bataafse Republiek. De koningen en koninginnen van Nederland handhaven vandaag nog steeds de titel ‘vrijheer van Ameland’.

Lees hier de geschiedenis van Jitske Bakker-Visser, een opmerkelijke geschiedenis van een gewone vrouw op Almelo.
 
Walvisvaart.
Wie op Ameland komt en écht oog heeft voor de prachtige dorpen Hollum, Ballum en Nes gaat letterlijk terug in de tijd. Je waant je weer in de tijd van de grote walvisvaart, waar de Amelanders heer en meester in waren. Een van de bekendste Amelander walvisvaarders is Hidde Dirks Kat, beroemd geworden door zijn dagboek. Maar ook de vele commandeurswoningen herinneren aan deze roemruchte tijd. De musea op Ameland besteden veel aandacht aan dit rijke verleden en wie zelf op stap gaat, kan nog veel uit dat verleden ontdekken.
 
Grafzerken herinneren aan de walvisvaart

 
Toeristische tips.
Een aantal plekken die je beslist bezocht moet hebben:
Het centrum van het dorp Hollum: bezoek hier de herenkamer in Hotel de Zwaan. Als voor dit hotel staat, waar je overigens prima kunt eten, staat links een lang gebouw met diverse woningen. Dit is de voormalige psychiatrische inrichting van Ameland. Vroegen werden psychiatrische patiënten naar afgelegen plekken gebracht, zoals Ameland. Dit ziekenhuis was tot 1900 operationeel en werd beheerd door de familie Tremper. Zij factureerden het verblijf van de patiënten rechtstreeks door aan de familie. Ze verdienden dus goed aan het gesticht.  Uit oude verslagen is gebleken dat patiënten regelmatig werden vastgebonden.
 
Hotel de Zwaan in Hollum

 
De vuurtoren van Ameland. Deze kun je bezoeken en op het hoogste punt heb je een geweldig uitzicht over het eiland.
 
Museum Sorgdrager.
Dit museum biedt aandacht aan de rijke historie van Ameland: de walvisvaart, het kasteel van de Cammingha’s en het leven tijdens de periode van de walvisvaart.
 
Kerkhof van de Hervormde kerk in Hollum.
Hier vind je vele graven van vroegere walvisvaarders. Voor de kerk is een replica van de visafslag gebouwd.
 
Het Oerd aan de oostkant van Ameland. Een prachtig natuurgebied, waar je ook de hoogste duin kunt bezoeken.
Share our website