Schotland

---

Schotland, het land dat vooral bekend is van de prachtig hooglanden. Maar ook van het eeuwenlange streven naar onafhankelijkheid van Engeland. Het is een ruig land, met hoge bergen, diepe dalen en ruige rivieren. In welk seizoen je ook een bezoek brengt, het land spreekt altijd tot de verbeelding. Schotland wordt ook in een adem genoemd met whisky, doedelzakken en clans.
 
Dag 1.
Het is midden december als we in IJmuiden op de nachtboot naar Newcastle gaan. Het veerpont is immens groot en als ik de auto verlaat, ruik ik de geur van benzinedampen, vermengd met de geur van olie. Met verbazing kijken we naar het aantal auto’s dat het dek op rijdt: een gemiddelde parkeergarage is er niets bij. Ook het aantal vrachtauto’s dat aan boord gaat is verbazingwekkend groot. Dat het allemaal past!
 
Via de trappen begeven we ons naar het dek waar zich onze cabine bevindt. Het is een kleine hut, maar van alle gemakken voorzien: toilet, douche, wastafel en een stapelbed. Nadat we onze bagage hebben achtergelaten, begeven we ons aan dek. Nog steeds rijden personenauto’s en vrachtauto’s de boot op. Passagiers zoeken hun weg naar de hut. Bij de boeg zijn mannen in oranje veiligheidspakken druk bezig om de trossen te lossen. Je voelt niet dat de boot in beweging komt, je merkt het pas als je naar de kade kijkt. Langzaam vaart het schip de haven uit, op weg naar Newcastle.
 
Het is vroeg in de ochtend als we wakker worden. Buiten is het donker en we besluiten om van de zonsopkomst te gaan genieten. En dat is absoluut de moeite waard. Heel langzaam naderen we Newcastle en boven de stad hangt een oranje-rood-gele gloed van de opkomende zon. Op zich een vreemd verschijnsel, omdat de zon in het oosten opkomt. Het is alsof de zon de stad laat ontwaken met haar zachte kleuren. Boven de horizon hangen een paar wolken die er door de slagschaduw dreigend uitzien, maar daardoor het plaatje compleet maken.
Heel langzaam vaart het schip de haven van Newcastle binnen. Het is verbazingwekkend hoe de bemanning dit bakbeest op de centimeter nauwkeurig afmeert. De trossen worden aan de wal gegooid en vastgetrokken. Bijna alles gaat behulp van grote katrollen en dikke kabels. Mannen in oranje veiligheidspakken trekken de kabels om de katrollen heen, waarna deze hun werk doen. Een vriendelijke stem informeert de passagiers dat we naar de auto’s kunnen. Overal komen ze vandaan, bepakt en bezakt op zoek naar het juiste dek. Er klinken geluiden van bewegend staal: het dek waarop wij staan, zakt langzaam naar beneden. Een van de mannen wenkt de eerste auto’s en langzaam zet de eerste stoet zich in beweging. Als wij aan de beurt zijn, rijden we langzaam naar de uitgang, de zon en de helderblauwe lucht tegemoet.
 
Van Newcastle naar Edinburgh is een prachtige weg en al snel zien we de Schotse vlag. Dit is het moment om even te stoppen en een foto te maken van de grens. Schotten zijn best nationalistisch, gelukkig op een goede manier. Ze steken hun gevoelens niet onder stoelen of banken en zijn – terecht – trots op hun land. We rijden Schotland in en het landschap wordt steeds boeiender. Prachtige vergezichten, heuvels en landsgrenzen in de vorm van lage muurtjes. Het heldere groen steekt af tegen de felle blauwe lucht. Kortom. Een prachtige dag om te beginnen.
 
Tegen het einde van de middag rijden we Edinburgh binnen en nemen onze intrek in de bed & breakfest. In Engeland en Schotland is een overnachting in een bed & breakfest een prima alternatief voor een hotel. Ze zijn relatief goedkoop, vaak knus ingericht en het ontbijt is altijd goed. De mensen zijn vriendelijk en behulpzaam.
Jammer genoeg is de lucht aan het betrekken en als we besluiten om een avondwandeling te maken, begint het te regenen. In onze zoektocht naar een schuilplaats glippen we bij het ‘Writersmuseum’  naar binnen. Het blijkt een toevalstreffer te zijn: een museum gewijd aan Sir Walter Scott, Robert Louis Stevenson en Robert Burns. In een prachtige ambiance kunnen we de bui afwachten en als het uiteindelijk droog is storten we ons op de kerstmarkt van Edinburgh.
 

De sfeer is prachtig en de vele lichtjes van de kraampjes zorgen voor een prachtig lichtspel. In lange rijen staan prachtig uitgedoste standjes en overal ruik je de geur van heerlijke snacks en hapjes. We schuifelen langs de kraampjes en kermisattracties. De draaimolen en het reuzenrad zijn uitbundig verlicht en vormen letterlijk de blikvanger. Ieder kraampje biedt andere handelswaar aan: kerstartikelen, sleutelhangers, schildjes, houtsnijwerk, beeldjes, sculpturen, kaarsen enzovoort. Hoewel het af en toe wat miezert is de sfeer betoverend en gezellig. Het is zoals een kerstmarkt hoort te zijn. Op de achtergrond prijkt de burcht van Edinburgh. De wandeling daar naar toe is al een ontdekkingsreis: ondanks het donker zoveel mooie plekjes. We zien de burcht van alle kanten en als we de binnenplaats bereiken, kijken we uit over de verlichte stad. Links twee bergen, die ‘Arthur’s seat’ worden genoemd. Welke kant je ook kijkt: het is sprookjesachtig.
 
 
Dag 2.
We vertrekken vroeg en rijden richting Fort Augustus, het dorp waar het meer van Loch Ness begint. We kiezen voor de grote weg, omdat het in Schotland heeft gesneeuwd en de binnenwegen daardoor mogelijk slecht zijn. Het wordt een rit van 158 mijl (zo’n 250 kilometer) en volgens de TomTom doen we daar 3,5 uur over. In Engeland en Schotland moet je echter de tijd nemen omdat er onderweg zoveel moois te zien is. We passeren prachtige meren, zoals Loch Leven, Loch Laggan en Loch Lochy. Als we het laatste meer zijn gepasseerd naderen we Fort Augustus, het dorp dat aan het begin van het meer van Loch Ness ligt.

We checken in bij een prachtig hotel, waar we een klein appartementje hebben gereserveerd. Het hotel ademt de typische Schotse sfeer uit: jachttaferelen aan de muur, grote fauteuils met van die grote oren, een flinke open haard en natuurlijk: whisky aan de bar.
 
Ons hotel ligt vlak bij het meer dus we besluiten om gelijk een avondwandeling te maken. De weg naar het meer leidt over een brug, met links een enorm sluizencomplex. Het is niet duidelijk of het nog in gebruik is. Het vormt de verbinding tussen de meren Loch Oich en Loch Ness. Rechts stroomt het water in de richting van Loch Ness. We kiezen er voor om een stuk langs de oevers te lopen.
De zon gaat al onder als we over het meer uitkijken. Het meer strekt zich over vele tientallen kilometers uit, en is op het breedste punt ongeveer twee kilometer breed. Het diepste punt is rond de 200 meter. De zware bewolking vormt, in combinatie met het maanlicht, een geheimzinnig geheel. Ik kan me heel erg goed voorstellen dat mensen hier vreemde zaken waarnemen. Vooral in de schemering en bij stormachtig weer is de omgeving geheimzinnig en betoverend tegelijk. Het water kabbelt zachtjes tegen de oever aan en af en toe fluit nog een vogel. In de verte zien we hier en daar lichtjes aan de oevers, waarschijnlijk is het de verlichting van huizen. Dit zijn de avonden dat de Schotten in de pub bij elkaar zitten en sterke verhalen vertellen. Het aantal Schotse legendes is ontelbaar en vele vinden hun oorsprong in de historie van het land.
 
 
Dag 3.
Vandaag verlaten we Fort Augustus en rijden we langs Loch Ness in de richting van het dorp Drumnadrochit. Dit dorp ligt halverwege het meer en vormt de uitvalsbasis voor het bezoek aan een van de beroemdste kasteelruïnes van Schotland: Castle Urquhart. Dit kasteel is om meerdere redenen beroemd. Ten eerste omdat het een prachtige ruïne is, die boven het meer uit torent. Ten tweede omdat vanaf deze plek de meeste waarnemingen van het Monster van Loch Ness hebben plaatsgevonden. Bij de ruine is een museum waar je je kunt vergapen aan het kasteelleven van vroeger. Hier hangt ook een enorme verzameling krantenknipsels over waarnemingen van Nessie door de jaren heen. Het is eigenlijk vreemd, dat er ondanks alle waarnemingen, weinig foto- en filmmateriaal is van het monster.
   
Het is ijzig koud als we de ruines bezoeken. Opvallend is het aantal vogels dat in de ruines leeft: patrijzen, fazanten, roodborstjes en merels. En boven het meer zweeft minutenlang een buizerd. Het kasteel moet ooit imposant zijn geweest. Met een beetje fantasie zie de ridders en kasteelheren hier rondlopen. Met enige weemoed nemen we afscheid van deze Schotse trots.
In de middag besluiten we een wandeling te maken naar de Divach Falls. Dit wordt een behoorlijke lange wandeling met flinke beklimmingen. Maar die wordt dan ook beloond met prachtige vergezichten en een indrukwekkende natuur. Uiteindelijk bereiken we de watervallen en deze zijn fantastisch. Intussen begint de lucht flink te betrekken en lijkt er regen op komst. Dat maakt het Schotse plaatje compleet. Met op de achtergrond fantastische bergen ligt Drumnadrochit er sprookjesachtig bij, met boven haar de dreiging van de donkere wolken. De weg terug is gemakkelijker door de afdaling en gelukkig blijft het droog. De invallende duisternis maakt de wandeling extra spectaculair.
 
 
Dag 4.
We verlaten Drumnadrochit al vroeg, op weg naar het eindpunt van Loch Ness. Dit ligt in het noorden van Schotland, vlak onder de stad Inverness. Als we daar aankomen blijkt het meer en flinke branding te hebben. De natuur is ook hier prachtig en onaangetast. We verlaten Loch Ness, zonder Nessie te hebben gezien en zakken weer af naar het zuiden, via de ‘Bridge of Oich.’ Dit is een prachtige smeedijzeren brug over de rivier de Oich.
 
Na dit bezoek rijden we langs de Ben Nevis Whisky stokerij, vlakbij Schotlands hoogste en beroemdste berg: de Ben Nevis. Omdat er sneeuw op de top ligt, is het nu niet verstandig om deze berg te bezoeken. Onder goede omstandigheden is het niet moeilijk om de top de bereiken: het pad er naar toe is goed begaanbaar. Langzaam rijden we de Glencoe in. Ik had er al veel verhalen over gehoord, maar wat ik nu zie overtreft iedere verwachting. Wat een imposant landschap: indrukwekkend, meeslepend en desolaat tegelijk. Je krijgt hier het gevoel als mens niets voor te stellen. Er leidt maar een grote weg door dit landschap met hier en daar een afslag naar een bezienswaardigheid. Er wonen nauwelijks mensen in deze omgeving. In de zomer is de Glencoe een populair wandel- en hykegebied. De paden zijn goed begaanbaar en de wegbewijzering is prima in orde.
We stoppen bij een andere indrukwekkende bezienswaardigheid: de ‘Three sisters’, een drietal hoge bergen naast elkaar. Op de toppen ligt sneeuw en door de dreigen van donkere wolken vormen deze bergen een onheilspellend geheel. Tussen deze bergen loopt een steil pad omhoog naar de ‘Lost Valley.’
 
Nadat we deze prachtige locatie hebben verlaten, zien we aan de rechterkant een prachtige waterval. We parkeren de auto en beseffen dan pas dat het keihard waait. Met veel moeite weten we tegen de wind in te lopen. Deze harde wind ontstaat mede door een smalle kloof waar de wind doorheen wordt geperst en daardoor als het ware wordt ‘versneld’. De waterval zelf is indrukwekkend. Met donderend geraas storten duizenden liters water naar beneden. De wind zorgt ervoor dat er een gordijn van waterdruppels ontstaat, die wordt voortgejaagd, de vallei in.
We rijden van het ene hoogtepunt naar het andere: we naderen de falls of Dochart in het dorp Killin. Met donderend geraas dondert het water over een breedte van vele honderden meters onder de brug door. Het is werkelijk indrukwekkend: de rotsen in het water zorgen voor een grillige stroming. Als je hier in valt, ben je ten dode opgeschreven.
 
Enfin, we moeten helaas verder en ineens valt mijn ook op een bordje langs de weg: het graf van Rob Roy. Hij is, samen met William Wallace, een van de belangrijkste Schotse vrijheidsstrijders. Via een kronkelweg naderen we een vervallen kerk en voor de ingang van de kerk ligt het graf van Rob Roy, zijn vrouw en zijn zoon.
 
We vervolgen onze weg naar de andere held: William Wallace, alias Braveheart in Stirling. Hier staat het imposante William Wallace Monunent dat in de 19^e eeuw ter herinnering van deze Schotse vrijheidsstrijder werd gebouwd. De klim naar het monument is al een uitdaging op zich: het stijgingspercentage ligt tussen de 10 en 15% en is alleen te voet begaanbaar. Als je eenmaal boven bent, is het beklimmen van de toren de volgende uitdaging. Echter, die wordt dan ook beloond met een fantastisch uitzicht over de stad Stirling en Castle Stirling.
 
Dag 5.
We verlaten Stirling en rijden in de richting van Hadrian’s Wall. Helaas is het vandaag slecht weer maar dat belet ons niet om een flinke wandeling te maken. Ook dit deel van Schotland is indrukwekkend en de muur maakt het helemaal af. Het wandelpad slingert naar boven en van daaruit hebben we wederom een prachtig uitzicht. De muur slingert door het Schotse landschap. Hadrianus liet de muur bouwen te bescherming tegen de noordelijke opstandelingen, de Picten. De muur was zes meter hoog en een meter dik. Hij slingert over heuvels, langs rivieren en door dalen. Op elke kilometer stond een wachttoren en in het achterland stonden grote forten. Hadrian’s Wall wordt ook in verband gebracht met King Arthur. De uit 2004 stammende speelfilm speelt zich hoofdzakelijk langs deze muur af. Tegenwoordig is de muur een nationaal monument en een geliefd doel voor wandelaars en fietsers.
 
 
Dag 6.
We rijden nu door naar Cawfields. Deze voormalige mijn vormt milestone 42 van de muur van Hadrianus, die reikt van Carlisle naar Newcastle. In het plaatselijke museum krijgen we een goede indruk van het leven langs de Muur. Het is een prachtige dag: de lucht is strakblauw en de temperatuur is aangenaam. Een wandeling vanaf Cawfields leidt ons langs een van een mooiste plekken van de muur: Sycamore Gap. Hier staat een prachtige boom, tussen twee heuvels in. Deze locatie is erg in trek bij toeristen en wandelaars. De locatie is ook gebruikt in de film ‘Robin Hood, prince of thieves.’ Op ongeveer tien meter van de voet van de boom staat een oude waterpunt. Hoe lang deze boom hier al staat is onbekend, maar hij vormt een prachtig plaatje, in combinatie met de muur, de waterput en het prachtige achterland.  

Ons volgende doel is Steel Rigg en housesteads. De wandeling langs dit deel van de muur leidt uiteindelijk naar een prachtig uitzichtpunt, met aan de linkerkant een klein meer. Je kunt hier helaas niet naar beneden (tenzij je levensmoe bent), maar dat mag de pret niet drukken. Het valt ons op dat ondanks het koude weer zoveel toeristen op pad zijn. Wandelaars, hardlopers, backpackers en gezinnen zoeken hun weg langs de muur, gadegeslagen door duizenden schapen.
Als je besluit een wandeling langs deze muur te maken, is goed schoeisel een absolute must,. Daarnaast goede kleding, aangepast aan het seizoen. Regenkleding is in alle seizoenen aan te bevelen.
 
Op de weg naar Newcastle passeren we nog de restanten van een Romeinse tempel. Hier ontmoeten we Stephen Maughan uit Newcastle. Hij maakt met behulp van een drone prachtige foto’s van romeinse ruines en andere locaties. Stephen is gespecialiseerd is het maken van kleine tinnen soldaatjes uit de tijd van Napoleon. Deze zijn ronduit fantastisch. Enfin, we moeten door.
 
Dag 7.
We eindigen onze rondreis waar we begonnen: Newcastle. Deze stad is beroemd vanwege een aantal zaken: de prachtige bruggen over de rivier de Tyne, het monument van Charles Earl Grey (die van de thee) en het kasteel van Newcastle. En, last but not least, ook de resten van een romeinse vesting. Helaas is deze nu niet te bezoeken.
 
Newcastle is een bruisende stad, waarbij moderne architectuur wordt afgewisseld met historische gebouwen. In het centrum staat een enorm winkelcentrum waar je werkelijk van alles kunt kopen. Het kasteel van Newcastle is een echte aanrader. De keep is bewaard gebleven en is volledig te bezoeken. Je ervaart hier een keep zoals een keep behoort te zijn: een centrale hal, waar je op verschillende niveaus omheen kunt lopen. Je kijkt dan vanaf kleine balkonnetjes en luikjes in de grote hal.
 
De bruggen van Newcastle zijn ook beroemd: een gietijzeren brug die vanuit het centrum van de brug 90 graden draait om het scheepvaartverkeer door te laten. Daarnaast een dubbele brug, waar de bus overheen rijdt en boven deze rijbaan de trein passeert. Een mooie architectonische afsluiting van deze reis.
 
Newcastle, Schotland deze locaties en nog veel meer: je moet het gezien hebben. Veel plezier in Schotland!