Sherlock Holmes, meester detective

---

Sherlock Holmes is een fictieve detective uit de verhalen van de laat-19de-eeuwse, vroeg-20ste-eeuwse schrijver en arts Sir Arthur Conan Doyle. Het personage behoort inmiddels tot de bekendste personages ter wereld.
Holmes is vooral bekend vanwege zijn intelligentie, en zijn vermogen belangrijke conclusies te deduceren uit kleine, vaak schijnbaar onbelangrijke, aanwijzingen.
 
Over Holmes’ leven vóór de verhalen is maar weinig bekend. Gezien zijn leeftijd in het verhaal "His Last Bow" kan worden geconcludeerd dat hij ergens in het jaar 1854 geboren moet zijn. 6 januari wordt door de meeste mensen gezien als zijn verjaardag.
In het eerste Holmesverhaal, "A Study in Scarlet", wordt iets verteld over Holmes' achtergrond. Op 4 maart 1881 wordt hij gepresenteerd als een onafhankelijke scheikundestudent met een scala aan bijzondere interesses die er in combinatie voor zorgen dat Holmes een superieur misdaadoplosser wordt (hoewel vioolspelen en pijproken er waarschijnlijk weinig mee van doen hebben). In een ander vroeg Holmesverhaal, "The Gloria Scott", zien we zijn eerste zaak en horen we dat hij detective is geworden omdat de vader van een vriend hem gecomplimenteerd had met zijn vaardigheid in deduceren.
 
Er wordt ook maar weinig vermeld over Holmes’ familie. Zijn ouders worden nooit genoemd, en volgens eigen zeggen zijn z’n voorouders van voorname komaf. (Irene Adler adresseert in A Scandal in Bohemia een brief naar hem aan "Sherlock Holmes, Esq." wat hem een jonkheer zou maken.) Wat wel bekend is, is dat hij een oudere broer heeft genaamd Mycroft, die in drie verhalen verschijnt: "The Greek Interpreter", "The Final Problem" en "The Bruce-Partington Plans".
Holmes brengt het grootste gedeelte van zijn carrière als detective door met zijn goede vriend Dr. Watson. Samen wonen ze in een appartement aan Baker Street 221B. Watson trekt tijdelijk uit het appartement na zijn huwelijk in 1887, maar keert weer terug na de dood van zijn vrouw. Het appartement is eigendom van Mrs. Hudson, met wie Holmes vaak onenigheid heeft vanwege de chaos in zijn appartement.
 
Holmes is in totaal 23 jaar actief als detective. In 1891 laat Conan Doyle Holmes in gevecht met zijn aartsvijand Professor Moriarty om het leven komen. Door aanhoudende druk van fans besluit hij in 1903 Holmes nieuw leven in te blazen (in 1901 schrijft hij wel de De hond van de Baskervilles, dat verhaal speelt zich echter af voor zijn "dood"). Hij laat Holmes zijn val overleven, en Holmes keert drie jaar later terug naar Londen, na eerst door onder andere Tibet te hebben gereisd.
In 1903 gaat Holmes officieel met pensioen, en trekt zich terug als imker in Sussex Downs. Hij kan het echter niet laten af en toe toch nog detectivewerk te doen. Wanneer hij is overleden is niet bekend.
Holmes' specialisme is het oplossen van ongewone zaken, waarbij hij zijn talent voor minutieuze observaties en het trekken van conclusies daaruit gebruikt.
 
Zo onderzoekt hij een oude hoed waar Watson niets bijzonders aan ziet en concludeert dat "de eigenaar zeer intellectueel is, ooit financieel goed af was in de laatste drie jaar, hoewel hij het nu moeilijk heeft; eens had hij een vooruitziende blik, maar nu minder; wat wijst op een morele achteruitgang, waarschijnlijk veroorzaakt door drankzucht; en zijn vrouw houdt duidelijk niet meer van hem." (The adventures of Sherlock Holmes: 'The adventure of the blue carbuncle').
Holmes beschrijft zichzelf als een "consulting detective", hetgeen betekende dat de mensen hem opzochten in zijn flat, 221b Baker Street, Londen, om hem om raad te vragen.
Holmes beschikt over uitgebreide kennis op verschillende gebieden. Hij focust echter alleen op het vergaren van kennis die direct van toepassing is op zijn werk als detective, en zo min mogelijk andere zaken, omdat hij van mening is dat door nutteloze dingen weg te laten, zijn brein zich meer kan richten op de echt belangrijke zaken. Zo blijkt hij in A Study in Scarlet niet te weten dat de aarde om de zon draait, tot grote verbazing van Watson. Volgens Watson is Holmes vooral thuis op het gebied van chemie, sensationalisme, anatomie, botanie en de Britse wet.
Holmes is bedreven in verschillende vormen van vechten, zowel gewapend als ongewapend. Hij en Watson gebruiken af en toe pistolen. Verder vecht Holmes soms met zijn cane (wandelstok), of gewoon met zijn blote vuisten. Volgens Watson kan Holmes ook goed zwaardvechten, maar dat wordt in geen van de verhalen getoond.
 
Holmes is ook een ervaren acteur, en gebruikt geregeld vermommingen. Verder speelt hij viool.
Holmes omschrijft zijn levensstijl als die van een Bohemien. Volgens Watson is Holmes vrij excentriek. Zijn appartement lijkt voor de meeste buitenstaanders een puinhoop, omdat het vol ligt met documenten en spullen, maar Holmes kan altijd precies datgene vinden wat hij nodig heeft. In tegenstelling tot wat zijn rommelige appartement doet denken, draagt Holmes hygiëne hoog in het vaandel.
 
Holmes houdt er enkele soms vreemde eigenschappen op na. Als hij met een belangrijk onderzoek bezig is, eet hij vaak enkele dagen niet, omdat honger volgens hem zijn brein stimuleert. Hij wordt in veel verhalen neergezet als een patriot, die handelt uit naam van de overheid of voor de nationale veiligheid. Zijn houding lijkt soms arrogant, maar op een aanvaardbare manier. Hij kan kalm blijven in zelfs de meest gespannen situaties. Hij acht de meeste politiedetectives niet echt hoog, en houdt ervan ze versteld te laten staan door zaken op te lossen die zij al hadden opgegeven. Holmes is er echter niet op uit beroemd te worden met het oplossen van zaken, en laat dan ook geregeld de politie met de eer lopen.
 
Holmes rookt veel, vooral pijp, maar soms ook sigaretten. Verder gebruikt hij drugs, met name cocaïne. Dit lijkt voor de hedendaagse lezer vreemd, maar in de 19de eeuw was cocaïne nog legaal. Dit drugsgebruik wordt in veel films over het personage echter weggelaten.
De enige vrouw in wie Holmes ooit interesse heeft gehad, is Irene Adler, aan wie hij vaak refereert als “de vrouw”. Ze verschijnt enkel in het verhaal "A Scandal in Bohemia", maar er wordt in andere verhalen ook over haar gesproken. Dr. Watson laat in datzelfde verhaal echter al in de eerste alinea's weten dat Holmes geen liefde of een dergelijke emotie voelde voor de dame. Dat paste niet in zijn koude, overrationele levenswijze.
 
Terugkerende figuren in de verhalen zijn naast Holmes en Watson ook Holmes' broer, Mycroft, en Holmes' aartsvijand, professor Moriarty. Ook de groep straatkinderen die Holmes gebruikt voor hand-en-spandiensten, de "Baker Street Irregulars", komt in verschillende verhalen voor. Mycroft werkt voor de Engelse regering en is volgens Holmes zelf nog veel slimmer dan hij, maar te lui om er zelf op uit te gaan. Moriarty is een professor in de wiskunde en een geniale misdadiger. Natuurlijk zien we ook andere individuen vaker terugkomen in de canon, zoals de hospita, Mrs. Hudson, en de inspecteur van Scotland Yard, Inspecteur Lestrade.
Een populaire mythe is dat de figuur van Sherlock Holmes de grondlegger was van een heel genre van moordmysteries, maar dit genre bestond toch ook al voor Holmes.
 
De Sherlock Holmes Society of England verwierf een pand in Baker Street en opende daar in 1990 het Sherlock Holmes Museum. Hoewel het pand oorspronkelijk het huisnummer 239 had, wist de Society van de City of Westminster toestemming te krijgen om het huisnummer te veranderen in 221B. Het pand werd ingericht zoals men zich voorstelde dat het huishouden van Sherlock Holmes, Doctor Watson en Mrs. Hudson geweest moet zijn.
 
De verhalen verschenen over een periode van veertig jaar als feuilleton in het tijdschrift The Strand Magazine. Dit was in die tijd een populaire vorm van publiceren; ook Charles Dickens en Wilkie Collins schreven hun boeken op deze manier. De verhalen zijn ontstaan tussen 1878 en 1903, met een laatste verhaal in 1914.
 
Conan Doyle stopte op een bepaald moment met het schrijven van verhalen over de held die hem beroemd maakte. Hij wilde meer tijd besteden aan zijn aan tbc-lijdende echtgenote en was eigenlijk meer geïnteresseerd in het genre van de historische roman. Omdat het publiek steeds weer om nieuwe verhalen bleef vragen, beëindigde hij Holmes' carrière door hem tijdens een worsteling met zijn aartsvijand, Professor Moriarty, om het leven te laten komen. Beiden vielen in Zwitserland in de kloof van de Reichenbachwaterval. Fans waren echter nog lang niet uitgekeken op Holmes en waren dan ook niet te spreken over Doyles beslissing het personage te laten sterven. Zodoende pakte Doyle na verloop van tijd de draad toch weer op, beginnend met een verhaal waarin Holmes de dodelijke val toch bleek te hebben overleefd.
 
Het korte verhaal The Red-Headed League, de roman A Study in Scarlet en vooral de roman The Valley of Fear bevatten verwijzingen naar vrijmetselarij. Sir Arthur Conan Doyle was dan ook lid van een Engelse vrijmetselaarsloge.
 
Het personage Sherlock Holmes is in de loop der jaren door talloze andere auteurs gebruikt in verhalen. Deze worden echter niet beschouwd als officieel onderdeel van de canon. In London is ook de Sherlock Holmes Pub gevestigd.
 
Bron: Wikipedia.